Ontdekking resten van Middeleeuwse brug onder Munnikenweg
Tijdens werkzaamheden aan de Munnikenweg, die nu haar 750-jarig bestaan viert, vonden archeologen een intacte Middeleeuwse brug. Deze brug ligt op een steenworp afstand van het middeleeuwse kasteel de Middelburg.
Bron: Erfgoed gemeente Alkmaar
Munnikenweg
De Munnikenweg is een van de oudste wegen van Noord-Holland. Zij is in 1272 door Graaf Floris V verbreed en werd daarmee dé verbinding tussen Kennemerland en West-Friesland, waardoor Floris V met zijn leger snel kon oprukken in zijn strijd tegen de Westfriezen. Aan het eind van de 19de eeuw is de weg verlegd en voorzien van kasseien. Sinds 2017 is de weg een monument en is het enige kasseienmonument van Nederland. Op dit moment wordt groot onderhoud uitgevoerd, waarbij de ondergrond op verzakkingen wordt gecontroleerd en de kasseien weer recht gelegd worden.
Rijke geschiedenis
De Oudorperpolder is nu een groene oase, maar zo’n 700 jaar geleden zag het er anders uit. Het aangezicht werd gedomineerd door twee kastelen: de Nieuwburg ten noorden en de Middelburg ten zuiden van de Munnikenweg. In de 15de eeuw lag er zelfs ook nog een klooster. Dankzij geofysisch onderzoek (onderzoek naar contrastverschillen in de bodem) weten we nu een heleboel meer van kasteel de Middelburg. Zoals bijvoorbeeld de exacte locatie en het feit dat het kasteel veel omvangrijker moet zijn geweest dan altijd werd gedacht.
Brug
Kasteel de Middelburg lag aan de vaart naar Alkmaar op het punt waar de Munnikenweg de vaart kruist, een zeer strategisch punt. Op dit punt was een brug aanwezig, maar hoe deze brug eruit heeft gezien is totaal onbekend. Op de vroegste kaarten uit de 16de eeuw wordt de brug heel schematisch weergegeven. Over de afmetingen was niets bekend. Op het kadastraal minuutplan uit 1821 lijkt de brug verdwenen en heeft de weg de huidige breedte.
Resten
Tijdens de werkzaamheden is op zeer geringe diepte gestuit op de twee bakstenen landhoofden van circa een meter breed compleet met vleugelwanden die de fundering van de brug vormden. Op basis van de gebruikte bakstenen en het formaat hiervan kan de brug gedateerd worden omstreeks 1400. Het is onbekend of er op diepte nog oudere resten aanwezig zijn. De vaart werd druk bevaren voor de bevoorrading van het naastgelegen kasteel. Onlangs is in de bronnen ontdekt dat het kasteel een eigen haven had en een ‘schuitenhuis’. De breedte van de doorvaart is 2,3 meter, dus de boten zullen waarschijnlijk lange smalle platbodems geweest zijn.
Betekenis
De vondst van de brug is een unieke gebeurtenis en een mooie aanvulling op de lopende onderzoeken naar de Oudorpse kastelen. Op basis van de doorvaartbreedte en de breedte van de rijbaan op de brug, 3,3 meter, kan er wellicht ook iets gezegd worden over de nevenfunctie van de brug. Technisch gezien was men in staat tot het maken van grotere bruggen en de vaart was ter plaatse ook een stuk breder. Waarschijnlijk functioneerde de brug als een soort wegversmalling op land en water om zo meer controle ter plaatse van het kasteel te kunnen uitoefenen.