AANGESTOKEN DOOR BIJENTEELT
Interview door: Marcel van Deursen
Natuur, landbouw en tuinbouw zijn afhankelijk van bestuivers zoals hommels en bijen. Maar hun aantal neemt al jaren af en problemen met vruchtvorming en biodiversiteit dreigen. Optimale bestuiving verbetert de kwaliteit van voedselproducten en daarvoor zijn insecten nodig. De overheid onderkend deze problematiek en een Nationale Bijenstrategie is in de maak. Voorkomen moet worden dat wij in de toekomst gedwongen worden om de bestuiving handmatig uit te voeren. Met een kwastje zoals dat in China, waar bijen uitgestorven zijn, nu al het geval is.
Triple IT
Eric Lotte en Roben Laan, beiden werkzaam voor Triple IT BV in Oudorp, houden bijen op het platte dak van hun bedrijf aan de Keesomstraat. De ontwikkelaar en producent van bedrijfssoftware streeft naar een duurzaam imago; daarbij passen elektrisch rijden, vouwfietsen maar ook bijen houden. Eric speelde al langer met de gedachte om te gaan imkeren toen hij ontdekte dat Roben vanaf zijn achttiende bijen teelde. Met de kennis van Roben werd het mogelijk om een droom werkelijkheid te maken en een bijdrage te leveren aan de afname van bijensterfte. Beiden blijven natuurlijk technici en dus hebben zij de bijenkasten gedigitaliseerd. Luchtvochtigheid en temperatuur maar ook geluid en beeld worden gestreamd naar een website en via de webcam kan iedereen kijken wat er in de kast gebeurt (http://www.wearebees.com). Op deze wijze worden unieke data verzameld en iedereen die dat wil kan gewoon meekijken.
Imker
Steeds meer mensen worden aangestoken door het imker-virus. Zelfs ik droom er wel eens van. Leuk, nuttig en lekker bovendien. Stel je voor dat je de natuur een handje helpt en wordt beloond met heerlijke honing. Het lijkt bovendien een niet al te moeilijke of intensieve vrijetijdsbesteding. In gesprek met Roben en Eric weet je binnen enkele minuten dat startende imkers zich daar vaak in vergissen. Vooraf is een cursus en het opdoen van ervaring bij een praktiserend imker aan te bevelen. En dan nog, ieder volk is anders en iedere imker heeft eigen methoden en oplossingen. Bijenvolken kennen een grote mate van eigenheid en een imker moet zich aanpassen en alles doen om het volk in stand te houden door ziektebestrijding, verzorging en bijsturing van de koningin.
Uit de praktijk
Het gesprek brengt mij langs de ene na de andere wetenswaardigheid van het bijenhouden. Zo leer ik dat darren (mannetjes) lui zijn en vooral de bevruchting als taak hebben. Dat werkbijen (vrouwtjes) uit hun midden een koningin kiezen. Dat die andere voeding krijgt en daardoor groter en sterker wordt. Dat de koningin voor bevruchting hoog uitvliegt waardoor slechts de sterkste dar haar kan benaderen en de kwaliteit van het nageslacht verhoogd wordt. Dat er overwinterd wordt in een tros; de koningin nestelt zich in het midden van de kast waar alle bijen om haar heen kruipen, de temperatuur op 35 tot 40 graden gehouden wordt en zij warm blijft. Dat de levensduur van een bij gemiddeld zes weken is waarvan er drie worden doorgebracht in de kast en drie daarbuiten. Dat een koningin wel vijf jaar in leven kan blijven. Dat bijen onder de 10 graden niet uitvliegen. Dat een kast kan worden bevolkt door 30.000 tot 60.000 bijen.
En zo zoemt de ene na de andere anekdote en wetenswaardigheid voorbij. Als vanzelf ontvouwt zich een fascinerende wereld en het enthousiasme van beide imkers kent geen grenzen.
Honing
De beloning voor imkers is de nectar waarmee de raten gevuld zijn. Nectar is afkomstig van bloemen en wordt opgeslagen door de bijen. Dankzij een waslaagje op de raat dikt de nectar in tot honing die tweemaal per seizoen uit de raten wordt geslingerd. Dit gebeurt in een centrifuge maar kan ook met de hand gedaan worden. Familie en kennissen van de medewerkers bij Triple worden door de slingeraars uitgenodigd en dat levert leerzame en gezellige dagen op.
Een kast produceert ongeveer elf kilo honing per keer en per jaar is met de vijf kasten bij Triple een productie van meer dan 100 kilo haalbaar.
Helemaal eerlijk is het oogsten van honing niet; eigenlijk wordt de wintervoorraad van het bijenvolk gestolen en dat vereist een vorm van compensatie. Wel zo eerlijk maar vooral noodzakelijk want anders overleeft het volk de winter niet. Daarom wordt er eind september, na de tweede oogst, suikerwater gevoerd. Een bak met daarin vijftien liter zoetigheid is als een meer, aan de rand waarvan de bijen zich laven en hun voeding komen opzuigen.
Op weg
Ons gesprek wordt afgesloten met een bezoek aan de kasten. De bijen zoemen er omheen of vliegen uit en mij wordt een blik in een kast gegund. Een relatiepotje honing rijker bedenk ik mij op de fiets naar huis dat het enthousiasme van Eric en Roben aanstekelijk werkt. Om te beginnen misschien toch maar eens een cursus bijenhouden gaan volgen!