Open Monumentendag bij- en 100-jarig bestaan van Molen ’t Roode Hert
Zaterdag 13 september
Zaterdag 13 september kom ik aan bij molen ’t Roode Hert. Het is er al gezellig druk. Veel mensen weten de weg te vinden naar de molen waaronder ook veel gezinnen met jonge kinderen. En natuurlijk draaien de molenwieken vrolijk in het rond.
Op het erf voor de molen staan verschillende kraampjes. Pluktuin van Geesje verkoopt vers fruit en noten. Scorlewald (de woon- en werkgemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking) is aanwezig met leuke decoratieve items en geeft informatie aan mogelijk toekomstige medewerkers. Er is een kraam met allerlei soorten jam en een waar koffie met wat lekkers gekocht kan worden. De nierstichting is aanwezig omdat er in de molen bonen gemalen worden waarvan de stichting het eiwit gebruikt voor de draagbare kunstnier.
Voor de kinderen is er een grabbelton, ze kunnen geschminkt worden, er kan een kleurplaat worden opgehaald voor een kleurwedstrijd en er is een puzzeltocht in en rond de molen. Vóór de molen wordt live muziek gespeeld waardoor de sfeer extra feestelijk is.
De Raphaëlstichting
In de molen is een winkel in beheer van De Raphaëlstichting (zorg aan mensen met een verstandelijke beperking en/of psychische problemen). Daar kan je van alles op het gebied van meel en allerlei lekkere koeken en gebak kopen. Ook hier is een hoekje met decoratieve spullen die gemaakt worden door mensen met een licht verstandelijke beperking. In het atelier naast de winkel wordt er door deze doelgroep gewerkt en er kan ook geholpen worden in de winkel.
Naast de winkel, in de molen, is maalbedrijf ’t Roode Hert gevestigd. Onder leiding van molenaar John Bruin worden hier voornamelijk biologische granen op ambachtelijke wijze met de molenstenen gemalen en verwerkt tot eerlijke meelproducten. Daarnaast maalt John ook bonen voor de nierstichting.
Een rondleiding in de molen
Op deze bijzondere dag is het mogelijk om een rondleiding in de molen te krijgen en die kans laat ik natuurlijk niet voorbij gaan. De zoon van molenaar John, Mees, verzamelt een groep die vervolgens door vrijwilliger Joep meegenomen wordt de eerste trap op. ‘Deze molen is in 1748 gebouwd,’ vertelt Joep. ‘De vorige twee molens zijn afgebrand en dit exemplaar komt uit Zaandam. Daar hadden ze molens genoeg dus hebben ze deze molen uit elkaar gehaald en in 1925 hier weer opgebouwd. Doordat er vroeger gewerkt werd met een pen-gat verbinding was de molen vrij eenvoudig uit elkaar te halen. Een soort bouwpakket dus.
Beneden staan silo’s waar we ruim 15 ton tarwe in kunnen bewaren. Via een Jacobsladder, een band met bekertjes eraan, wordt de tarwe naar boven getransporteerd naar de molenstenen. De wieken drijven een gietijzeren as aan, die vervolgens een wielen aandrijft op een eikenhouten spil, die op hun beurt de stenen laten draaien. Met de stenen wordt echt volkorenmeel gemaakt, vol van smaak en aroma. Uit het volkorenmeel kan ook bloem worden gezeefd. Er wordt zo’n 200 á 300 kg per uur gemalen.’
Op de stelling kunnen we de wieken zien draaien
Als we nog een trap opklimmen komen we buiten op de stelling uit en kunnen we de wieken zien draaien. De kap, het bovenste stuk van de molen, kan 360 graden draaien zodat de molen op de wind kan worden gezet. De afstand tussen de uiteinden van twee tegenover elkaar liggende wieken is vijfentwintig meter. Twee wieken hebben houten kleppen, de andere twee hebben zeilen. Eens per veertig-vijftig jaar wordt het riet vervangen.
Op de terugweg spreek ik nog even met molenaar John Bruin. Hij laat me een artikel zien over het malen van zwaardbonen voor de nierstichting. ‘Regelmatig krijg ik vijf ton zwaardbonen binnen waarvoor we vier dagen nodig hebben om ze te malen. Uit de bonen wordt eiwit gewonnen, urease genaamd, dat gebruikt wordt voor een mobiele kunstnier die in ontwikkeling is. Dit betekent dat nierpatiënten geen zware sessies van dialyseren in het ziekenhuis hoeven te doorstaan maar gewoon thuis of waar dan ook wat vaker per week, zodat de sessies ook korter duren. We zijn ontzettend trots dat we aan dit proces mogen meewerken.’
Het bezoek aan de molen is dus niet alleen leuk maar ook heel leerzaam. Terwijl ik weer richting mijn fiets loop kom ik allemaal geschminkte kinderen tegen terwijl nieuwe bezoekers blijven komen. Wat een topdag voor deze prachtige molen waar zoveel mooi en belangrijk werk plaatsvindt!
