De stadsfabriek IV
Feuilleton over een unieke broedplaats (Deel 4)
Tekst: Marcel van Deursen
De stadsfabriek IV
Feuilleton over een unieke broedplaats (Deel 4)
Tekst: Marcel van Deursen
Dat broedplaats “De Drukkerij” een schat aan initiatieven herbergt realiseer ik mij inmiddels terdege. Stof voor dit feuilleton te over want er lijkt geen eind aan te komen. De eerste drie afleveringen hebben een diepe indruk achtergelaten; voldoende om iedereen aan te raden de stoute schoenen aan te trekken en een bezoek aan dit massieve pand te brengen.
Deze keer begeef ik mij naar het onderkomen van “Karavaan” of “Het Makershuis Alkmaar” in “Theater de Drukkerij”. Ik heb een afspraak met Jasper Brinkman, de verantwoordelijk medewerker voor pers en publiciteit. Na de eerste kennismaking schuift Stella van Lieshout aan. Zij werkt als creatief producer bij “ Karavaan” en is volgens Jasper beter ingevoerd in de geschiedenis van wat zij zelf omschrijven als buitengewoon theater op locatie.
Alice in Wonderland
Zoals de meeste mensen ken ik “Karavaan” als een rondtrekkend theatergezelschap die voorstellingen verzorgt in de open lucht en op bijzondere locaties. Ik moet bekennen dat mijn kennis niet verder ging dan dat. Onderwaardering of vooroordeel als verklaring voor het gegeven dat ik tot op heden geen enkele voorstelling heb bezocht …
Tijdens ons gesprek, waarbij Jasper en Stella mij meenemen naar een onvoorstelbaar rijke wereld waar ik van de ene verbazing in de andere verval, word ik mij bewust van mijn eerdere oppervlakkige interesse; als Alice in Wonderland beweeg ik mij langs een bonte schakering van producties, presentaties en ontwikkelingen binnen het culturele spectrum. Voor een leek als ik is het veel informatie, enkel te bevatten dankzij de geduldige uitleg van Jasper en Stella.
Reisbureau van de Verbeelding
Het rondreizend theaterfestival verzorgt vanaf 1992 elke zomer een theaterfestival in de kop van Noord-Holland. Ooit begonnen als samenwerkingsverband tussen verschillende theaters, podia en maatschappelijke organisaties in de provincie, heeft Karavaan zich ontwikkelt tot een organisatie die podiumkunsten presenteert, ontwikkelt en produceert.
Terwijl Jasper en Stella festivals en activiteiten opsommen en toelichten meanderen mijn gedachten zich naar dorpskermissen, standwerkers en het Wilde Westen. Vooral de karavaan uit de televisieserie Deadwood, waarin “Colorado Charlie” en “Wild Bill Hickok” goudzoekers, prostituees en gokkers door Amerika leiden, speelt door mijn gedachten.
Aangeblazen door de naamgeving van hun festivals met prachtige titels als “De boer op” en “Café de Verlossing” waan ik mij in het reisbureau van de verbeelding. Niet toevallig het door “Karavaan” gebruikt en wat mij betreft passend alias voor de festivals.
Festival
Binnenkort is het weer zover; van 17 tot en met 26 mei trekt het festival door de regio. Het programma omvat locatietheater in Alkmaar, Schermer, Heiloo, Castricum, Langedijk en Egmond. Als gebruikelijk vinden er optredens plaats op exotische plekken zoals een verlaten bollenschuur, een vlot, boerderijen, een kroeg en “de wouden van Heiloo”. Langzaam dringt het tot mij door dat theater op locatie een totaal andere en vooral intensere beleving oproept. Dat is ook de bedoeling verzekeren Jasper en Stella mij. Het gaat bij voorstellingen van “Karavaan” vooral om de interactie met het publiek. Dergelijke ontmoetingen tussen publiek en theatergezelschap zijn avontuurlijk en verrassend. Neem de voorstelling “De Wouden”, waarbij bezoekers in groepjes een moord gaan oplossen, waarna iedereen uiteindelijk een verdachte moet aanwijzen. Theatermaker Kees Roorda weet op deze manier de grenzen van realiteit en fictie op een speelse en virtuoze manier te overschrijden. Met hedendaagse vormen transformeert hij een gebeurtenis tot een gevaarlijke, levensechte en vervreemdende ervaring. Het belooft een confrontatie met vooroordelen oftewel een onontdekte kant van jezelf te worden.
Voorstelling “De Wouden”
Yes In My Backyard
Het hart van het festival bevindt zich in het Victoriepark in Alkmaar. Samen met podium Victorie verzorgt “Karavaan” een feest van ontmoeting omlijst met theater en livemuziek.
Jaarlijks vroeg ik mij af wat er zich achter de schermen rondom het park afspeelde. Iedere keer weer opnieuw ging ik ervan uit dat ik niet bij de doelgroep hoorde van wat een klein formaat muziekfestival voor jongeren leek; daar ben ik te oud voor dacht ik dan. Nu weet ik dat het ook bij “Yes In My Backyard” gaat om de ontmoeting. Naast muziek en theater kan er in een ontspannen sfeer worden nagepraat met makers, muzikanten en overige bezoekers.
Het programma omvat onder andere “spoken word”, kinderprogramma’s en silent disco, oftewel voor elk wat wils. Ook aan de inwendige mens is gedacht; op het terrein staan meerdere foodtrucks.
Complete uitjes
Het duizelingwekkende programma is op zichzelf al indrukwekkend overweldigend maar daarmee eindigt het aanbod van “Karavaan” zeker niet. Naast tal van producties tijdens het festival worden complete uitjes verzorgt. De uitjes behelsen onder andere een boottocht en fietstochten gevuld met theater, kunst, muziek en dans. De arrangementen worden ingekleurd met een borrel of maaltijd en vinden vooral tijdens maar ook na het festival plaats.
Het is alsof de trein met daarin mijn voorstelling van dit bijzondere gezelschap onverwacht een onbekende wissel genomen heeft. Ineens verandert mijn beeld van richting en net als dat begint te wennen verschijnen er nog enkele verassingen op de route. Namen als “De Winterkaravaan”, “Volbloeiers” en “Grazende Zwaan” denderen voorbij. Voor mij gaat het te snel om er volledig grip op te krijgen maar gelukkig kan iedereen er via internet kennis van nemen (www.karavaan.nl).
Het Makershuis
Om in de beeldspraak te blijven, uiteindelijk stopt de hogesnelheidstrein op het perron van “De Drukkerij”; de bestemming voor dit feuilleton. Het enorme gebouw huisvest dus ook een theater dat vanwege het gebouw een statische locatie is. Naast de entree en ontmoetingsruimte bevat het twee zalen. Dit verbaast mij enigszins; “Karavaan” is in principe ongebonden en onderscheidt zich van reguliere vormen die zichzelf presenteren op centraal gelegen vaste specifieke plekken als “De Vest” of “Podium Victorie”.
Toen de gemeente Alkmaar innovatieve, creatieve partijen opriep om voorstellen te maken voor een tijdelijke invulling van de voormalige drukkerij besloot “Karavaan” er een in te dienen. Het behelsde een plek voor jonge makers die dankzij het theater een kans geboden wordt om zichzelf te ontwikkelen, ervaring op te doen met het spelen voor publiek en kennis te maken met locatietheater. Het werd “Karavaan” gegund en na tal van voorbereidingen vond vorig jaar maart de opening plaats.
“Het Makershuis” biedt naast de jonge makers tevens kansen voor amateurgezelschappen en bijzondere culturele initiatieven; het theater wordt onder het motto delen van elkaars mogelijkheden, verhuurd.
Testament van de Mens
Na ons gesprek besluit ik even rond te lopen en de zalen te bekijken. De zware toegangsdeur vergt meer kracht dan gedacht maar eenmaal voldoende geopend klinkt ritmisch geroffel van een drumstel en glip ik naar binnen. Voor mijn ogen bewegen enkele acteurs zich eerder zwevend dan lopend langs willekeurig in de ruimte opgestelde staketsels.
Plotseling ben ik onderdeel van de voorbereiding op een van de programma’s op het festival; een poëtisch-absurdistisch afscheid van de mensheid waar de vraag hoe we ons erfgoed achterlaten en aan wie, centraal staat. Al met al een perfecte illustratie van wat het doel is van “De Makerij”.
Rechtgezet
Mijn gesprek heeft de betekenis van “Karavaan” nieuwe inhoud gegeven. Het belang van dit initiatief kan en mag niet onderschat worden. Inmiddels bezoeken jaarlijks 30.000 enthousiaste mensen de programma’s. Daar voeg ik mij deze zomer bij en dat zouden meer mensen moeten doen. Geen enkel excuus rechtvaardigt onze absentie; de spectaculaire premières en experimenten verdienen ons bezoek.
Foto's: Marcel van Deursen, Bowie Verschuren (foto De Wouden). De foto met de koeien heeft als naam “Loei” en is van Flavia Faas.
